دنده عقب

 

دو شب پیش برنامه برمودا میزبان آقای دکتر تهرانچی رییس دانشگاه آزاد بود. برنامه برمودا در دور نخست با رویکرد انتخاباتی و به منظور تشویق مردم به حضور بیشتر در پای صندوقهای رأی شکل گرفته بود که با توجه به استقبال عموم، در فصلی جدید به ادامه کار پرداخت.

مجری (کامران نجف زاده) از تهرانچی پرسید چه اشکالی دارد دخترها و پسرها که در کلاس کنار هم حضور دارند در سلف غذاخوری دانشگاه هم کنار هم بنشینند؟

میهمان برنامه در وهله نخست جواب داد هر رفتاری که منبعث از تبلیغ و فشار بیگانه باشد غلط است. مجری با شیطنت پرسید شما در زمان جنگ نیروی اطلاعات عملیات بودید. همین مساله باعث نشده به این موضوع از چشم امنیتی و به عنوان یک توطئه نگاه کنید؟!

تهرانچی پاسخ دومش را رو کرد که اساسا با توجه به آنکه دانشگاه آزاد درگیر مساله سلف غذاخوری نیست طبعا مسئولان آن با این پرسش هم مواجه نیستند.

سایت تابناک که متأسفانه وابسته به محسن رضایی و بعضی پاسدارهای بازنشسته تازه روشنفکر شده ای است که می خواهند مابقی عمر را به جبران جوانی از دست رفته! بپردازند پاسخ تهرانچی را غیرمنطقی دانست و از ایجاد سلفهای مختلط دانشجویی دفاع نمود.

نمی دانم چرا مدیران و رسانه های جمهوری اسلامی شهامت لازم را ندارند تا به تبیین دیدگاه اسلام در این خصوص بپردازند؟ شهید مطهری در کتاب حجاب به ضرورت وجود حریم بین زن و مرد نامحرم مگر در امور ضروری اشاره می کند و با تقسیم نگاه به نامحرم به دو بخش آلی و استقلالی، نگاه استقلالی (نگاه برای نگاه و نه به عنوان واسطه کار) به نامحرم را حرام و مخرب می شمرد که آثار زیانبار آن سلامت معنوی جامعه را به مخاطره می افکند. دیدگاه اسلام اگر درست تبیین نشود چیزی نخواهد گذشت که عده ای درخواست سرویس بهداشتی مشترک و مختلط را هم مطرح می کنند. مساله ای که البته در بعضی پارکهای تهران به چشم آمده است.

از نظر نباید دور نگاه داشت که رابطه دوستی و همنشینی با نامحرم لذت دارد و خیلی ها که طعم این لذت را چشیده اند ولو از قشر مذهبی دیگر حاضر به تمکین از توصیه های شرع و رعایت حدود روابط با نامحرم به منظور حفظ کیان خانواده نبوده و اقدام به توجیه آن و وسعت بخشیدن به دایره این روابط با چشم اندازی شرعی می نمایند! بلایی که در دهه پنجاه بر سر گروه به اصطلاح مجاهدین خلق آمد و لذت این روابط و اعتیاد به حضور مختلط در خانه های تیمی منجر به فاصله گرفتن از کارشناسان دین و رد احکام شرع به بهانه اصالت مبارزه گردید.

نکته مهم دیگری که حتی بعضی چهره های ملی گرای مبارز قدیمی و غیر متشرع نیز در جریان فتنه مهسا به آن اشاره داشتند تقلیل سطح مبارزات دانشجویی به طرح مطالباتی در حیطه شکم و زیرشکم است. واقعا دغدغه نخست قشری که میتواند با استفاده از ظرفیت شور جوانی و فراغت بال به مطالبه دردهای جامعه و عدالت خواهی و... به منظور محرومیت زدایی و دفاع از مستضعفین بپردازد باید صرف خواسته های پیش پا افتاده و سبکی مثل سلف مختلط و آغوش رایگان و بوسیدن در کوچه شود؟ این قشر با این طرز تفکر میتواند داعیه روشنفکری حقیقی و ارتقای فکری و فرهنگی و رفاهی جامعه را داشته باشد؟

چرا دیگر این پرسش از مسئولان آموزش عالی صورت نمیگیرد که اسلامی شدن دانشگاه به عنوان مطالبه مقام معظم رهبری به کجا انجامید؟ چه طرحی برای رشد فکری و سیاسی و عقیدتی قشر دانشجو در دستور کار قرار دارد؟ چه موقع قرار است دانشگاه به جایگاه اصلی خود به عنوان مبدأ تحولات سازنده جامعه و بیداری و اصلاح کژی ها رسیده و اهداف جهانی انقلاب تمدن ساز اسلامی را تئوریزه و دنبال نماید؟ نسبت دانشگاه با دردهای جوامع بشری چیست؟

 نه اسلامی شدید نه مارکسیست لااقل یله و بی خاصیت و سیب زمینی نباشید.

سریالهای ماه مبارک و عید

 

در این ایام موفق به تماشای چند مجموعه تلویزیونی شدم.

سریال "بدل" یک کار طنز فاخر ارزشی بود که بر خلاف سریالهایی مثل پایتخت و... برای قهرمان نمایی درون گفتمانی اپوزیسیون دنبال بازی با خط قرمزهای اخلاقی و ارزشی نبود. علیرضا مسعودی یک هنرمند متعهد و متدین است که بارها در آثار تولیدی خود به محوریت مسجد، خانواده و فرهنگ دین و ایثار و اخلاق و... اهمیت داده است. مهم است چه کسی فیلم میسازد.

سریال شش قسمتی "مرز" که برای شبهای احیا تدارک دیده شده بود را به جاست که دوباره و در فرصتی مناسب از سیما پخش کنند. کشش داستانی بالایی داشت و مخاطب را با هر سلیقه ای جذب میکرد. اساس آن نیز بر آموزه های دینی و اخلاقی بود و البته گاه به اقتضا از رشحات طنز هم بهره می برد. دو بار وقفه در نمایش این سریال کوتاه و جذاب به خاطر پخش مسابقات فوتبال باعث مهجوریت بیشتر آن گردید.

سریال "باب المراد" که محصول مشترک پنج کشور اسلامی بود را قبلا معرفی کردم آنهم با این تیتر: سریالی برای دیده نشدن! هنوز هم نمیدانم چرا پخش این مجموعه با محوریت شخصیت امام جواد علیه السلام بدون معرفی و تبلیغ و در ساعات پایانی شب و انگار از سر رفع تکلیف صورت می گرفت؟!

سریال "مرهم" موضوع جالبی را انتخاب کرده بود. ورود به زندگی خصوصی طلاب و نمایش فراز و نشیبهای زندگی مشترک طلبگی کار خوبی بود و این حرکت را باید به فال نیک گرفت. قطعا استمرار تولید چنین آثاری هم به رفع مظلومیتهای قشر طلبه کمک میکند هم به مرور باعث تکامل و رفع بعضی نواقص حیات حوزوی خواهد شد. التبه سریال تلاش داشت در نهایت دو پیام سیاسی را هم به مخاطب منتقل کند. یک اینکه در مبارزه با مفاسد اقتصادی به بچه های بالا اعتماد کنید و خودتان مستقیم وارد عمل نشوید. دو اینکه اداره اوقاف هم نهاد خوبی و امینی است. از حق نگذریم شهامت این فیلم در نشان دادن مفاسد بعضی از روحانی نماهای هرز و زیاده خواه قابل ستایش است.

سریال "قول مردونه" همچنان در حال پخش است و زود است درباره آن قضاوت کنیم ولی به نظر هنوز نتوانسته در بین مخاطبان تلویزیون جایی برای خود باز کند.صرف حضور بازیگران محبوبی چون محمدرضا هدایتی و سروش جمشیدی ضامن موفقیت یک کار نمایشی نیست. پرداختن به سوژه نفاق و خیانت و نفوذ البته کاری لازم و خوب است که مدتی ولو در قالب طنز مورد توجه نهادهای حمایتی فرهنگی و هنری قرار گرفته است.

سریال "پایتخت7" هم البته همچنان در حال پخش است و چون در بین مخاطبان سیما دارای جایگاه ویژه است طبعا این روزها در فضای رسانه بیشتر مورد توجه طرفداران یا منتقدانش قرار می گیرد. جنس سازندگان پایتخت بیش از آنکه از تبار فعالان و تولیدگران فرهنگی باشد از قماش معامله گران اقتصادی و کاسبان هنری است. برای این قشر صرف درآمد و پول بیشتر محوریت دارد. برای همین اگر هم گاهی به شعائر بومی و ملی و مذهبی توجه نشان میدهند قبلش فاکتور کرده و قرارداد تپلی را بسته اند. چنانکه در پایتخت پنج شاهد بودیم هم از نهاد خاص برای طرح شعار مرگ برآمریکا در مجلس ختنه سوران پول گرفتند هم از کشور ترکیه برای تبلیغ سفر به آنتالیا. در قسمت هفت هم برای سازندگان و به طور مشخص محسن تنابنده که پشت چهره و حضور دکوری سیروس مقدم قرار دارد از یک سو درآمد و کاسبی از نهادها اهمیت دارد از سوی دیگر به تناسب شخصیت دوگانه و مرموز خود تلاش دارد با طرح مسائل اخلاقی مثل اتاق خواب و دست انداختن نزدیک به شانه های همسر و مقصر جلوه دادن گشت ارشاد به عنوان عامل فرار نخبگان، دگم و نفهم نشان دادن جماعت ریش دار در بین گروههای غربزده و مدعی روشنفکری نیز خودنمایی کند.

سریال ذهن زیبا از شبکه اول پخش شد که چند قسمت را توانستم ببینم. بسیار موضوع خوبی داشت. ادای دین بود به دانشمندان میهن پرست و گمنام که امیدوارم یکبار دیگر به شکل کامل موفق به تماشایش شوم.

آفرین کارگردان

 

سرهنگ ثریا و آپاراتچی را تلویزیون در نوروز امسال نشان داد. سرهنگ ثریا روایتی تلخ از واقعیت پدیده سازمانی نفاق است که خانواده هایی را در کدورت و حرمان و فروپاشی غلتاند. البته مدتی است توجه به فعالیت منافقین و خیانتهای آنان مورد توجه هنرمندان ارزشی در سیما و سینما قرار گرفته که جای قدردانی دارد.

آپاراتچی را باید پدیده ای شگرف در سینمای دهه اخیر انقلاب دانست. فیلمی ساده و صمیمی برآمده از قلوبی مومن و انقلابی که تولید آن را باید ادای دین نسبت به تاریخ، شهدا، انقلاب و خود سینما به شمار آورد؛ هر چند آن گونه که باید مورد لطف قرار نگرفت. اگر آپاراتچی را ندیده اید حتما ببینید و لذت ببرید. میشود بدون هرزگی، بدون غلو، بدون خودباختگی فیلم ساخت، هم خنداند و و هم گریاند و ذهن مخاطب را در فکر فرو برد.

سریالی برای ندیدن؟

 

اصلاً اسم سریال باب المراد را شنیده اید؟ خبر دارید این سریال تاریخی با موضوع زندگی نورانی امام جواد علیه السلام با مشارکت چند کشور و بازیگران و کادر سازنده ای که اغلب ایرانی نیستند در ایران تولید شده و چند روزی است از شبکه چهار سیما پخش میشود؟ شبکه چهار همینطوری اش هم بیننده ندارد سریالی مذهبی و تاریخی با این حجم کار و هزینه را گذاشته اید ساعت دوازده شب آنهم بدون تبلیغ رسانه ای!

واقعا قصدتان بود سریال دیده نشود؟

در باره این مجموعه می خوانیم:

سریال «باب المراد» با موضوع زندگی امام جواد(ع) سریال شب های رمضان شبکه چهار است. این سریال توسط کارگردان عرب در ایران تولید شده، از جمعه، ۱۰ اسفند از شبکه چهار سیما به نمایش در می آید.

سریال باب المراد مراحل مختلف حیات امام جواد(ع) از تولد در مدینه، ‌همراهی پدر در مراحل مختلف، شهادت امام رضا (ع) تا شهادت این امام به دست معتصم عباسی را به تصویر می‌کشد.

این سریال که محصول مشترک پنج کشور سوریه، لبنان، عراق، کویت، بحرین و ایران است توسط شرکت کویتی (میدل‌آپ پروداکشن) در ایران تهیه شده و فهد میری آن را کارگردانی کرده است.

مجموعه تلویزیونی باب المراد توسط محمود عبدالکریم نوشته شده و در آن بازیگرانی از سوریه، بحرین، کویت، عراق و ایران حضور دارند.محمود رحمانی و احمد کاوری و وائل رمضان، جمال حمدان و علی آل ابراهیم به عنوان بازیگر در این سریال حضور دارند.

مجید میرفخرایی به عنوان طراح صحنه و دکور و محمد اصفهانی نیز تیتراژ ابتدایی این سریال را به زبان عربی خوانده است.

این مجموعه ویژه شب‌های، رمضان از ۹ اسفند در ساعت ۲۴ پخش و در ساعت های ۱۱ و ۱۶ تکرار می‌شود.

زینب را دیدیم

 

امروز برنامه تلویزیونی محفل با حضور دختر شهید سید حسن نصرالله اجرا شد و یکبار دیگر خاطرات تلخ این چند ماه در ذهنها مرور گردید. خواستم مطلبی بنویسم. تیترش را بگذارم "متی نصرالله" و بعد با اشاره به آیه ان تنصروالله ینصرکم به محضر شریف خالق یکتا در عصر روز سوم ماه صیام عرض دعا با چاشنی شکوِه داشته باشم که بارالها! غیرت تو آیا اجازه می دهد اسرائیل و آمریکا بابت هزاران جنایتی که در حق مردم مظلوم غزه و لبنان و... رقم زده اند تاوانی بدتر از عقوبت یزید و صدام و... نداشته باشند؟ چه می شود در همین روزها و ساعات استجابت دعا به حرمت دل سوخته کودکان یتیم غزه، بساط ظلم صهیونیسم و حامیانش را جمع نموده و دل مومنان را خنک سازی؟!

برنامه داشت تمام می شد، یکجایی همه اشک ریختند از داورها تا تماشاگران، مرد و زن؛ به جز سیده زینب نصرالله که همسر شهید، فرزند شهید و خواهر شهید است و زینب گونه ایستاده تا شکوه استقامت اصحاب اباعبدالله را به رخ دشمن بکشاند و گفت که سختی های ما در مقابل مصائب آل الله چیزی نیست و بعد که از او خواستند دعا کند، ورای همه تلخی ها و دل آزردگی ها طلب عاقبت بخیری داشت به برکت نعمت شهادت از پیشگاه خدا و درک ظهور حجت حق. او تربیت شده مکتب حیدر کرار است و می داند عاشورا محصور در زمین و زمان و تاریخ و جغرافیا نخواهد بود. جهاد و شهادت برای ما یک فرهنگ است و البته پیش نیاز و عیار داعیه انتظار.

هنر شادی

 

سری سوم برنامه طنز بگو بخند به اتمام رسید. این برنامه با اجرای خوب عبدالله روا به مرور توانست در بین مخاطبان سیما جا باز کند. سه نکته مثبت در این برنامه وجود دارد. اینکه: میتوان شاد بود، میتوان گناه نکرد و بی هجو و تمسخر و وهن شاد بود و این که در لا به لای طنز و شوخی می توان پیامهایی سازنده و یا انتقادی را به گوش مردم و مسئولان رساند. به خصوص در این دور از رقابتهای طنز برنامه بگو بخند که شاهد حضور هنرمندان جوان و گمنام و توانمندی با خاستگاه مذهبی و انقلابی بودیم. پرهیز از سلبریتی گرایی صرف و نیز بازگشت به اصالتهای ملی و دینی به خصوص بعد از وقایع 1401 در بعضی رویکردهای صدا و سیما محرز بوده و البته نتایج مثبتی هم داشته است.

فوتبال و آوردگاه زندگی

 

جواد خیابانی دوست داشتنی در اواسط نیمه اول بازی استقلال و پرسپولیس گلایه کرد که مسابقات حساس مثل دربی صرفا در کشورهای اروپایی جذاب است و در ایران کسالت بار بوده و از جذابیت لازم برخوردار نیست.

نیمه دو سراسر شور و هیجان بود. جواد خیابانی که به وجد آمده بود چندبار اذعان کرد چنین بازی پرنشاط و جذابی را در چهار پنج دهه اخیر ندیده است! اواخر مسابقه هم البته نکته خوبی گفت: یک حادثه و اتفاق کوچک میتوانست نتیجه را به گونه ای دیگر رقم بزند. فوتبال مثل زندگی است و هر آن باید انتظار هر واقعه ای را داشت....

من حرفش را تکمیل می کنم: زندگی و سرنوشت قابل پیش بینی نیست.

راستی اوایل نیمه اول بازی، جواد خیابانی یاد شهید رضایی مجد کاپیتان تیم ملی جوانان را در آستانه سالروز شهادت او (دهم اسفند 65/ شلمچه) زنده کرد و گفت او موقع شهادت، پیراهن تیم ملی را زیر لباس رزم بر تن داشت. زنده نگه داشتن یاد شهدا با رویکرد بیان خاطره ولو کوتاه مشابه روایتی که خیابانی داشت، تأثیرگذار و ارزشمند است.

در این مستطیل سبز، چه انسانها که به خدا رسیدند و چه بسیار که در ورطه تباهی غلتیدند.

فریبا

 

سریال فریبا جذاب بود و داستان پلیسی آن از کشش لازم برای همراه ساختن مخاطب برخوردار بود. به صدا و سیما باید بابت ساخت چنین سریالهایی تبریک گفت. این مجموعه تلاش داشت پشت صحنه زندگی لوکس اما سوداگرانه بعضی بلاگرها و شاخ های مجازی را به تصویر بکشاند. الگو برداری از آنها را به چالش کشانده و در راستای تقویت سواد رسانه تأثیرگذار باشد. کلیت این سریال، مطلوب و قابل دفاع است؛ اما خب شاید به شکلی اجتناب ناپذیر به شکست حریمها و عادی سازی دوستی با نامحرم دامن زد، به خصوص صمیمیت بین ابراهیم و ترنم که از نظر سازنده فیلم، موجه و ارزشمند و برجسته تلقی می شد. البته دردمندانه باید اذعان داشت که در بعضی محافل ارزشی ذوب در فضای مجازی هم به بهانه کار فرهنگی شاهد فروپاشی حصار روابط با نامحرم و قبح زدایی از گناه و ضعف در تعهد به احکام فقه هستیم. تصور نمک پرورده های فضای مجازی گویا چنین است که تا تنبان به تن باقی است خلاف شرعی صورت نگرفته است.

اخلاق، زیباترین هنر

 

دیشب دقایقی از اختتامیه جشنواره سینمایی فجر را تماشا کردم. حرفی را فرهاد آئیش زد که خیلی خوشم آمد و انصافاً آموزنده بود. وقتی جایزه اش را گرفت و رفت پشت تریبون، برخلاف اغلب هنرمندان که صرفاً تلاش خودشان را عامل موفقیت دانسته و حتی گله مند و طلبکار می شوند که چرا تا حالا از آنها تجلیل نشده و جایزه نگرفته اند، گفت من همیشه در همه نقش هایی که بازی کرده ام تمام توان خودم را گذاشتم. در این فیلم (موسی کلیم الله) هم مثل همیشه سنگ تمام گذاشته و با همه استعداد و توانایی ام بازی کردم. اگر این بار نقش من درخشید و شایسته دریافت جایزه شد علتش ویژگی خود نقش و شخصیت قصه و هنری بود که در نوشتار و ساختار فیلم وجود داشت.... بعد از حضار خواست به افتخار همه عوامل به خصوص ابراهیم حاتمی کیا دست بزنند.

تواضع این هنرمند پیشکسوت، زیبا بود.

اثر گذار و بدیع

 

آفرین

حسینیه معلی

آفرین

تماشای این برنامه خوب را از شبکه سوم سیما از دست ندهید.

همه که در یک سطح نیستند

 

همه آدمها یک تفکر و روحیه که ندارند. حتی آدمهای مذهبی سطح نگاه متفاوتی نسبت به واقعیتهای دنیا دارند. این عدم تشابه یک مساله سلیقه ای است و ضعف و قوت کسی به شمار نمی آید.

یادم است مدتی این جمله منسوب به شهدا که البته برگرفته از کلام مولا علی علیه السلام است را بچه های مذهبی به یکدیگر پیامک می کردند: .... اگر شهید نشویم می میریم!

عبارت زیبا و پرمفهومی است اما برای آنها که با مقوله جهاد و شهادت آشنا باشند. دوستی می گفت این پیامک را برای بعضی بستگانش فرستاد که آدمهایی معمولی اهل نماز و روزه بودند. بعضی هایشان جواب دادند: خدا نکند! بعضی هم تماس گرفتند و با نگرانی پرسیدند: چیزی شده؟!

شما نوار گریه و فغان داخل هیأت را بیرون از هیات مثلا داخل ماشین بگذاری بعضی ها تعجب کرده و به نظرشان عجیب می رسد.

الغرض این برنامه گفتگوی طنز و جدی شبکه افق که دو سالی است پخش می شود و هنوز نتوانسته در بین مخاطب جا باز کند برنامه خوبی است. اما سطح بعضی سوالهایش واقعا پایین است که دیده ام تعدادی از مهمانها مثل شهاب مرادی و رائفی پور و... هم به کنایه به بی  ربط بودن بعضی پرسشها اعتراض داشته اند.

مساله اهدای کفن به مهمان هم که در پایان برنامه صورت میگیرد برای هر کسی قابل هضم نیست. قبلا هم بعضی اعتراض کرده اند. یکی اش خانم دکتر معروفی بود که گفت بچه هایم ببینند ناراحت می شوند. حق هم دارند فرزند هست و مادر؛ به عبارت دقیقتر مادر است و فرزند!

یکی مثل حمید رسایی واکنش قشنگی داشت که ما هر لحظه در حال مردن هستیم. هر ثانیه که می گذرد یعنی به مرگ مبتلا شده ایم. بعضی مهمانهای دیگر هم واکنش خاصی نداشته اند. اما خب عرض کردم که روحیه آدمها مثل هم نیست. هادی عامل انسان پاک و متدینی است. گفت من به مرگ فکر می کنم و منکر این واقعیت نیستم؛ اما هدیه دادن کفن به مهمان را کار خوبی نمی دانم.

نکته کجاست؟ این قسمت از برنامه یکبار از تلویزیون پخش شد اما چندان مورد توجه قرار نگرفت. بعد از حدود دوماه دوباره از تلویزیون پخش شد که این بار این قسمت اهدای کفن مورد توجه قرار گرفت در شبکه های مجازی دست به دست شد، هادی عامل نفرین کرد که خدا دلتان را بشکند به من قول داده بودید پخش نمی کنید و...

خب این شیطنت برای دیده شدن بیشتر واقعا در شأن یک برنامه مذهبی و انقلابی نیست.

یکی هم دیروز متن خوبی نوشت که بگذارید درباره مرگ باوری و آخرت گرایی، برنامه های جذابی مثل زندگی پس از زندگی کار کنند که عالمانه، عمیق و اثر گذارند. این مباحث را بازیچه برنامه های سطحی مخاطب محور قرار ندهید.

مهیار عیار

 

مهیار عیار به پایان رسید. سریالی دوست داشتنی و جذاب و آموزنده و ملیح که بیننده را دنبال خود می کشاند و تا انتها پای گیرنده نگاه می داشت. اگر چه قالب داستان در گذشته سیر می کرد اما ادبیاتی امروزی داشت که با مخاطب ارتباط و الفت برقرار می نمود. سرتاسرش درس زندگی بود در چارچوبی بدیع و با پرهیز از شعارزدگی. بازی خوب رامین ناصرنصیر، کامران تفتی، متین ستوده و بهنام تشکر بر غنای کار افزود. به صدا و سیما بابت ساخت چنین سریالهای فاخری باید تبریک گفت. سریال سازی های تلویزیون در یکی دو سال اخیر بسیار افزایش پیدا کرده. اخبار و تحلیلها و مباحث سیاسی و اجتماعی هم در آن رونق گرفته. صدا و سیمای جبلی البته هنوز تا نقطه مطلوب فاصله دارد اما چند سر و گردن بالاتر از صدا و سیمای ضرغامی و علی عسگری و لاریجانی است. هر چند بعید میدانم زیاده خواهی جناحها و کانونهای قدرت مجال استمرار تفکر فرهنگی مستقل در رسانه ملی را بدهد اما این دوره قطعا  از طلایی ترین دوره های مدیریتی صدا و سیمای جمهوری اسلامی خواهد بود.

تانک خورها

 

تانک خورها سریال جذابی است به خصوص با بازی خوب آرش مجیدی و سروش جمشیدی که هر شب از شبکه سوم سیما پخش میشود. تلفیق طنز و جدی و لبخند و اشک در قصه باعث جذابیت و غیرقابل پیش بینی بودن ماجرا شده است. صحنه پردازی های مربوط به پشت جبهه، بکر و خلاقانه بود به خصوص سوژه قرار دادن گاراژ و میکانیکها و عشق ماشین ها؛ اما صحنه پردازی مربوط به جبهه، ضعیف و پایین تر از حدی بود که از کارگردانی چون پرویز شیخ طادی انتظار میرود.

از جمله ویژگی های کمتر گفته شده این سریال اگر چه محورش مربوط به شکل گیری واحدهای زرهی در جنگ است، پرداختن به نقش منافقین در دوران دفاع مقدس می باشد. بعضی فیلمها البته به مقوله ترور و جاسوسی به معنای خبرچینی توجه نشان داده اند اما تانک خورها نقش میدانی منافقین در جنگ و بخشی از توطئه های آنها را برجسته ساخته است. خیانت منافقین به ملت ابعاد مختلفی دارد که کمتر به آن پرداخته شده است.

در عملیات والفجر مقدماتی تعدادی از منافقین با لباس سپاه و بسیج و با استفاده از تاریکی شب به میان رزمنده ها آمده و آنها را به مسیرهای مورد اشراف عراقی ها سوق میدادند. (خاطرات حجت الاسلام ماندگاری کتاب بی نصیب) یکی دو شب مانده به عملیات کربلای چهار، لیوان های چای که در جلسه فرماندهان گردان خط شکن توزیع مسموم بود که به لطف خدا کشف و عامل آن دستگیر شد. (خاطرات سردار محمود محمدزاده کتاب شام آخر). وقتی سرهنگ خلبان باباجانی به اسارت دشمن درآمد و البته مفقود بود منافقین بارها با پدرش تماس گرفته و مدعی شدند او به آمریکا پناهنده شده که حس این ننگ باعث ایست قلبی و مرگ پدر او شد. (ماصحبه آزاده هوانیروز سرهنگ باباجانی خبرگزاری میزان)

شایعه پراکنی، شبهه افکنی، ایجاد جنگ روانی و خالی کردن دل مردم، تمسخر و تحقیر خانواده های ایثارگر، احتکار ارزاق عمومی و... بخش دیگری از ناجوانمردی این جماعت بود. بماند لو دادن ساعتها و امکان شلوغ و پرتردد به دشمن جهت بمباران و ترور فیزیکی رزمندگان و بمب گذاری در معابر و ... که هر چه از خباثت این جماعت خائن و وطن فروش گفته شود کم است. امیدوارم بخشی از تولیدات هنری به انعکاس این حقایق کمتر گفته شده انقلاب و دفاع مقدس نیز اختصاص پیدا کند.

برهوت

 

چند فیلم ایرانی و خارجی با نام برهوت تولید شده است. آن چه دیروز از شبکه تماشا با نام برهوت پخش شد ساخت کشور دانمارک است که در یکی دو سال اخیر تولید شده و گویا از بهترین آثار سینمایی این کشور به شمار می آید. ماجرا مربوط به قرن هجده است. از دو منظر اقتصاد و عدالت می توان درباره داستان فیلم نظر داد.

اقتصاد و تولید:

پادشاه دانمارک برای افزایش درآمد حاکمیت پیشنهاد میدهد زمین های بی حاصل و بیابانهای پر از تیغ توسط مهاجران به کشتزار تبدیل شود. یک افسر خوشنام و قهرمان جنگ داوطلب میشود که دستور پادشاه را عملی سازد. او با دشواری های فراوانی مواجه میشود اما با تلاش و اراده ای بزرگ موفق میشود تیغ زارها را به زمین کشت سیب زمینی اختصاص دهد والبته فرجامی تلخ را به دلیل فساد کانونهای قدرت تجربه میکند. سیب زمینی تا آن زمان صرفا در فرانسه و آلمان کشت میشد و مردم دانمارک چنین محصولی را ندیده بودند. کما اینکه در ایران نیز از حوالی قرن نوزدهم شاهد کشت سیب زمینی بودیم و هنوز هم بعضی جنوبیها به آن آلو می گویند.

این نگاه پادشاه دانمارک مرا یاد نگرش گورباچف در شوروی انداخت که البته قبلا در یادداشتهایم به آن پرداخته ام. او معتقد بود زمین خالی و بی مصرف معنا نمیدهد. اگر زمین قابل کشت است باید چیزی در آن کاشت و کشاورزی کرد اگر نه باید در آن به پرورش دام پرداخت. این نگاه منجر به استقلال و خودکفایی شوروی در بخشهای مربوط به کشاورزی و دامداری گردید. ما قدر انبوه زمین های رها شده را باید دانسته و نیز برای حضور مهاجران برنامه داشته باشیم.

عدالت:

شازده پسر اشراف زاده ای دنبال کثافت کاری های خودش است. او خشن و نامرد و زیاده خواه است و در راه موفقیت دیگران اگر منافعش اقتضا کند به هر طریقی سنگ اندازی میکند. او البته در حاکمیت نیز دارای نفوذ است. در صحنه ای از فیلم مقابل چشم دهها نفر برده ای جوان را به درون چاه انداخته و دستور میدهد آنقدر رویش آب جوش بریزند تا بمیرد. بقیه هم ایستاده اند و تماشا می کنند و فریادهای مرد جوان را می بینند و صرفا تأسف میخورند. اگر همان جا می رفتند و یقه او را میگرفتند و مانعش می شدند یا توی دهانش می زدند ولو جانشان به خطر می افتاد ارزش داشت که ندای انسانیت درون خود را پشت گوش نیندازند و البته مانع از طغیانگری های بعدی او شوند که در نهایت دامان خیلی ها از جمله بعضی از تماشاچیان آن واقعه را گرفت. مردانه مردن و رشادت نشان دادن با ارزش تر از ذره ذره حقیر شدن و نابودی و شکست در آینده ای تلخ و ناگزیر است. ظلم اگر امان بیابد دامنه اش گسترده تر میشود و ساکتین و بی تفاوت ها را هم به ورطه نیستی می کشاند.

بر دوش هنر

 

دو شب پیش برنامه بگو بخند، جوانی مشهدی به نام امین زهرایی استندآپ کمدی جالبی اجرا کرد با موضوع تفاوت سرویس بهداشتی در پایین شهر و بالای شهر که کنایه ای به بی عدالتی در ارائه خدمات رفاهی داشت و مورد استقبال داوران و حضار قرار گرفت.

شهرام شکیبا در جمله ای کوتاه گفت خیلیها شهید و مجروح و زندانی و تبعید و شکنجه شدند که این تفاوتها و تبعیض ها نباشد.

نمایش بعدی از سوی سه جوان اجرا شد که محتوای جالبی پیرامون فضای مجازی داشت اما مورد توجه داوران قرار نگرفت. کلاهبرداری مردهای زن نما و فیک و نیز دخترانی که به بهانه خواهر برادری و روابط عاطفی در فضای مجازی، جیب بری می کنند. 

هر دو نمایش اجرا شده از مصادیق طنز انقلابی و آموزنده بود و پیام اجتماعی و اخلاقی داشت. چنین رویکردهایی در برنامه های هنری بیشتر باید مورد توجه سیاستگذاران فرهنگی قرار بگیرد. هنر صرفا برای سرگرمی نیست و رسالت آموزش و رشد جامعه را بر عهده دارد.

مدرسه زندگی

 

مدرسه زندگی یک فیلم سینمایی فرانسوی است. دو بار آن را تماشا کردم. جذاب است و رشحاتی از طنز هم دارد و مطابق با فطرت و غرایز انسانی ساخته شده. یک نکته در آن برایم جالب بود.

آدمهایی که خطاهای کوچک انجام می دهند لزوما اهل انجام خطاهای بزرگ نیستند. یا شهامتش را ندارند یا برایشان خط قرمز به شمار می آید. گاهی حتی ممکن است با آنهایی که تخلفات بزرگ را مرتکب می شوند هم مقابله کنند. طرف با قلاب در منطقه ای که ممنوع است ماهی میگیرد اما مقابل شکارچی های گوزن کمیاب می ایستد.

بعضی از آدمهایی که خطاهای کوچک را انجام نداده و آن را خط قرمز خود می دانند ممکن است از ارتکاب تخلفات بزرگ خودداری نکنند. طرف ممکن است حاضر نباشد صد هزار تومان بدزدد اما پای میلیارد که وسط بیاید گونه ای دیگر رفتار کند. روی صید ماهی حساسیت نشان بدهد خودش برود گوزن در حال انقراض را شکار کند.

همه آدمها ممکن است برای خودشان خطوط قرمز و باورهایی داشته باشند.

و نیز هر انسانی ممکن است قیمتی داشته و در ازای منافع کلان دست به هر اقدامی بزند.

نباید درباره هر کس با مشاهده رفتار خوب یا بد حکم کلی داد. نه باید تهمت زد و بدبین بود نه باید غفلت ورزید.

البته خدا بندگان شریفی هم دارد که نه اهل انجام خطاهای کوچکند و نه ارتکاب خطاهای بزرگ.

غریبه

 

سریال تلویزیونی غریبه را باید جزو جذاب ترین مجموعه های تلویزیونی پلیسی و امنیتی دانست. داستان پر کشش و معمایی همراه با بازی خوب پژمان بازغی، حمید گودرزی و اسماعیل محرابی توانایی لازم را برای جذب مخاطب -به رغم جدول ناهماهنگ و منقطع شبکه سوم سیما که به بهانه پخش بازی فوتبال و ... دچار وقفه می شد- دارا بود.

موضوع پلیسی و دخالت شبکه های جاسوسی معاند در بازار دارو البته در گذشته نیز مورد توجه سازندگان مجموعه های تلویزیونی قرار داشت؛ اما ویژگی سریال غریبه علاوه بر بازی مأنوس هنرمندانی که ذکر شد اشاره مستقیم و کوتاه به نقش شبکه منحوس بهائیت در همدستی با بیگانگان برای ضربه به منافع ملی بود که چنین اشاراتی می تواند به مرور بستر مناسبی برای افشای ماهیت اعضای این فرقه ضاله در سطح جامعه فراهم آورد.

سایه های شهر

 

چند فیلم با نام سایه شهر یا سایه های شهر در کشورهای مختلف ساخته شده که مطرح ترین آن مربوط به سینمای هند است.

یک فیلم ایرانی هم با همین نام یعنی سایه های شهر تولید شده که در واقع تدوین مستقلی از یک سریال تلویزیونی بوده است. کارگردانی اش را مرتضی آتش زمزم انجام داده است. این فیلم با موضوع فعالیت موساد در لبنان به منظور تخریب فعالیتهای هسته ای ایران ساخته شده است. میشل ابوفاضل دیپلمات لبنانی در ایران است که همسر باردارش گروگان گرفته شده و در ازای آزادی او از وی میخواهند کیف حاوی اورانیوم غنی شده را به ایران حمل کند که در نهایت با دخالت نیروی امنیتی لبنان ناکام می مانند. فیلم در لبنان تولید شده و غالب بازیگران آن هم لبنانی هستند. کارگردان اصفهانی علت استفاده از بازیگران لبنانی را کمتر بودن دستمزد آنها نسبت به هنرمندان ایرانی دانسته است.

نکته جالب ماجرا این جاست که این فیلم جذاب عاشقانه و پلیسی توسط سیمای استانی اصفهان مورد حمایت و تولید قرار گرفته که نگاه ملی و بین المللی مسئولان مربوطه در این خصوص قابل تمجید و الگوبرداری برای سایر شبکه های استانی است.

یک ریز موضوعی هم در این فیلم به شکل گذرا مورد توجه قرار میگیرد و آن هم نفوذ جاسوس های اسرائیلی و ازدواج گروهی و خانوادگی آنها با لبنانی هاست. من سالها قبل یعنی در اواسط دهه هفتاد از یکی از شخصیتهای مطرح فرهنگی کشور که در لبنان هم فعالیتهای قابل ملاحظه ای داشته شنیدم خرید و فروش اطلاعات در بین بعضی شهروندان این کشور متأسفانه عادی و رواج پیدا کرده است. بی تردید کار حزب الله به عنوان دشمن با انگیزه و خط مقدمی اسرائیل و آمریکا در همه این سالها بسیار دشوار و حساس بوده است.

تصویری جالب از مجلس ترحیم

سید جواد رضویان هنرمند قمی است که روز گذشته به مناسبت فوت پدر بزرگوارش مجلس ترحیمی در سالن همایش مسجد الغدیر این شهر برگزار شد. قمی ها به رضویان علاقمندند و بابت به کارگیری لهجه قمی در فیلمهای طنز تلویزیونی نه تنها دلخور نشده که از وی قدردانی هم کرده اند. ظرفیت بالای مردم قم باعث شد در سریال طنز نون خ که با محوریت قوم کرد ساخته شده نیز از یک قمی با لهجه اصیل مردم این شهر دعوت به همکاری شود. ضمن تسلیت به این هنرمند دوست داشتنی و مردمی، تصویر جالبی از سه شرکت کننده مراسم ترحیم را در زیر می بینید که ظاهرا جزو عزیزان هنر ور هستند:

 

اتفاقی تکان دهنده در کره

 

در پنج ماه نخست سال میلادی اخیر، بیش از شش هزار نفر در کره جنوبی خودکشی کردند. چرا؟ بخش قابل توجهی از آنها به خاطر تقلید از یک چهره معروف کره ای که خودش را کشت دست به این کار زدند. این خبر را وزارت بهداشت کره جنوبی اعلام کرد.

سلبریتی ها را دست کم نگیرید. اعتیاد یک چهره معروف، نوع لباس پوشیدنش، شوخی هایش، لاکچری بازی هایش و... می تواند روی صدها نفر تأثیر بگذارد. مهم است چه کسانی در جامعه، بزرگ و الگو می شوند.