بهشت و جهنم برای چه کسانی جاودانه است؟
گاهی این سوال مطرح می شود که انسان در دنیا نهایتاً صد، صد و بیست سال عمر می کند؛ بر فرض که همه این عمر را در گناه بگذراند، در آن عالم باید به همین مدت عذاب ببیند نه بیشتر. پس چرا خدا عده ای را برای همیشه در جهنم نگه می دارد؟ این با عدالت خدا منافات ندارد؟
در جواب باید گفت: همان طور که در آموزه های دینی بارها تکرار شده، دنیا محلی برای عرضه و اثبات میزان ایمان یا کفر انسان ها و جلوه گاه خوبی ها و بدی های آدم هاست. عده ای از گنهکاران هستند که به رغم ارتکاب اعمال ناپسند، می دانند که اشتباه کرده اند و در عمق باطن خود، احساس ندامت داشته و این آمادگی و گرایش را دارند که روزی از گناهان خویش توبه کنند. حساب این طیف از گناهکاران با آن دسته از افرادی که گناه و ظلم و عصیان را به عنوان یک "راه و روش" برگزیده و با خیال آسوده دست به ستم و اعمال ناروا می زنند و هیچ گاه قصد اصلاح رویه خود را ندارند، تفاوت دارد.
این قاعده البته برای نیکوکاران نیز اجرا می شود.
امام جعفر صادق علیه السلام در این رابطه می فرماید:
إنما خلد أهل النار فی النار لأن نیاتهم کانت فی الدنیا أن خلدوا فیها أن یعصوا الله أبدا. و إنما خلد أهل الجنة فی الجنة لأن نیاتهم کانت فی الدنیا أن لو بقوا فیها أن یطیعوا الله أبدا، فبالنیات خلد هؤلاء و هؤلاء. ثم تلا قوله تعالی: " قل کل یعمل علی شاکلته " قال: علی نیته.
اهل دوزخ از این رو در دوزخ جاودان باشند که نیت داشتند اگر در دنیا جاودان باشند همیشه نافرمانی خدا کنند و اهل بهشت از اینرو در بهشت جاودان باشند که نیت داشتند اگر در دنیا باقی بمانند همیشه اطاعت خدا کنند پس این دسته و آن دسته به سبب نیت خویش جاودانی شدند، سپس قول خدای تعالی را تلاوت نمود: بگو هرکس طبق طریقه خویش عمل می کند. فرمود: یعنی طبق نیت خویش.
اصول کافی، ج 3، ص 135 – 136
خدا کند که همیشه جزو نیکوکاران باشیم؛ اما چقدر خوب است اگر خدای ناکرده مرتکب خطا و گناهی شدیم، فرصت توبه و جبران آن را از دست ندهیم.
