اوسنه ی گوهرشاد

 

عجب چیزی بود این کتاب، چه حظی بردم. دم نویسنده اش گرم. دم آن که این نویسنده را برای پرداخت این سوژه انتخاب کرد گرم. دم انتخاب کننده سوژه گرم. یک وقتهایی از آن چه که باید در عرصه هنر و فرهنگ و قلم مورد توجه قرار دهیم غافلیم. یک وقتهایی سوژه خوبی انتخاب می کنیم اما می دهیمش دست کسی که این کاره نیست، تخصص و تعهد لازم را ندارد، گند می زند به سوژه و می رود. سعید تشکری، ادامه نادر ابراهیمی و جلال آل احمد است. آدم با خواندن کارهایش سر ذوق می آید و دلش به شوق می افتد. اوسنه یعنی افسانه. نویسنده مشهدی است و علاوه بر قلم توانا بر زبان و تاریخ مشهد هم مسلط است و البته تاریخ و فرهنگ ایران. دل و قلمی سوخته دارد و هنرش را مثل استاد فرشچیان، در خدمت به مکتب و باورهای دینی درآورده است. اوسنه گوهرشاد به موضوع واقعه گوهرشاد و بخشی از جنایتهای رضاخان می پردازد. او البته تاریخچه ای از جایگاه و منزلت گوهرشاد بانو در عصر تیموریان گورکانی بر زبان جذاب و فانتزی رمان جاری می سازد. از امینه خانم و خیانت پاکروانها که متأسفانه یک جورهایی با امیرکبیر پرافتخارمان نسبت خونی دارند هم به ظرافت و جذاب سخن می گوید و البته یاد شیخ بهلول قهرمان را زنده نگاه می دارد. این کتاب را آستان قدس بارها منتشر کرده و با استقبال خوانندگان مواجه شده است.

این اثر (به قول نویسنده اش رمانک فانتزی) از آن دست کارهایی است که هم باید خواند و هم به دوستان خوب، هدیه داد.

آقای کارگردان در بازی چرخ گردون

 

حسین فرح بخش در حالی خواستار شلاق زدن به هانیه توسلی و ترانه علیدوستی و دیگر حامیان جنبش می تو شده که پیش تر در فیلم سینمایی مستانه با سیاه نمایی از حقوق زنان در ایران، نظام اسلامی را متهم به عدم دفاع از زنان در مقابل تعرض مردان هوسران کرده بود. در فیلم سیاه مستانه، زنی جوان (سحر دولتشاهی) توسط شاگرد خصوصی خود که در خانه و محیط بسته برایش کلاس موسیقی برگزار می کرد (میلاد کی مرام) مورد تعرض جنسی قرار می گیرد و چون مدرکی در اثبات این اتفاق ندارد نمیتواند در دادگاه جمهوری اسلامی به حق خود برسد.

کارگردان (فرح بخش) به منظور نشان دادن عمق تنفر خود نسبت به عدم رعایت حقوق زنان در صحنه ای از این فیلم در نمایی بسته روی باسن وکیل متهم (فرهاد اصلانی) زوم می کند که برای دقایقی پشت به جایگاه قاضی خم شده و دنبال مدارک در کیف دستی خود است. اما حالا که در افشاگری های جنبش می تو بعضی دوستان نزدیک فرح بخش و بازیگران محبوب وی متهم به فساد اخلاقی و تعرض جنسی شده اند خواستار برخورد قاطع و شلاق زدن به بانوان معترض است! 

سهراب سپهری در بابل

 

خیلی سال پیش بود که موزه بابل در ساختمان سابق شهرداری افتتاح شد. دبیرستانی بودم. بازدیدی از این موزه داشتم که البته با توجه به تغییراتی که داشته باید دوباره تکرار کنم. آنجا بود که متوجه شدم خواهر سهراب سپهری معلم بود و در بابل زندگی می کرد. سهراب نیز به همین دلیل سفر یا سفرهایی به شهر ما داشته است. پرانتزی عرض کنم که نیما یوشیج هم مدتی در بابل زندگی میکرد. امروز سالروز فوت این شاعر کاشانی نام آور و چهره ماندگار تاریخ ادبیات فارسی است. روحش شاد.

کتاب مسافر تنها شامل یک شعر به همین نام است، که سهراب سپهری آنرا در زمان سفر خود به بابل و در منزل خواهرش پریدخت سپهری سروده است. بریده ای از آن را در زیر می خوانید:

 

دم غروب، میان حضور خسته اشیاء

نگاه منتظری حجم وقت را می‌دید.

و روی میز، هیاهوی چند میوه نوبر

به سمت مبهم ادراک مرگ جاری بود.

و بوی باغچه را، باد، روی فرش فراغت نثار حاشیه صاف زندگی می‌کرد.

و مثل بادبزن، ذهن، سطح روشن گل را

گرفته بود به دست

و باد می‌زد خود را

مسافر از اتوبوس

پیاده شد:

"چه آسمان تمیزی!"

و امتداد خیابان غربت او را برد.

غروب بود.

صدای هوش گیاهان به گوش می‌آمد.

مسافر آمده بود

و روی صندلی راحتی، کنار چمن

نشسته بود:

"دلم گرفته،

دلم عجیب گرفته است.

تمام راه به یک چیز فکر می‌کردم

و رنگ دامنه‌ها هوش از سرم می‌برد.

خطوط جاده در اندوه دشت‌ها گم بود.

چه دره‌های عجیبی!

و اسب، یادت هست،

سپید بود

و مثل واژه پاکی، سکوت سبز چمن وار را چرا می‌کرد.

و بعد، غربت رنگین قریه‌های سر راه.

و بعد تونل‌ها،

دلم گرفته،

دلم عجیب گرفته است.

و هیچ چیز،

نه این دقایق خوشبو، که روی شاخه نارنج می‌شود خاموش،

نه این صداقت حرفی، که در سکوت میان دو برگ این گل شب بوست،

نه هیچ چیز مرا از هجوم خالی اطراف نمی‌رهاند.

و فکر می‌کنم

که این ترنم موزون حزن تا به ابد

شنیده خواهد شد."

نگاه مرد مسافر به روی زمین افتاد:

"چه سیب‌های قشنگی!

حیات نشئه تنهایی است."

و میزبان پرسید:

قشنگ یعنی چه؟

- قشنگ یعنی تعبیر عاشقانه اشکال

و عشق، تنها عشق ترا به گرمی یک سیب می‌کند مأنوس.

و عشق، تنها عشق

مرا به وسعت اندوه زندگی‌ها برد،

مرا رساند به امکان یک پرنده شدن.

....

سریالهای ماه مبارک و عید

 

در این ایام موفق به تماشای چند مجموعه تلویزیونی شدم.

سریال "بدل" یک کار طنز فاخر ارزشی بود که بر خلاف سریالهایی مثل پایتخت و... برای قهرمان نمایی درون گفتمانی اپوزیسیون دنبال بازی با خط قرمزهای اخلاقی و ارزشی نبود. علیرضا مسعودی یک هنرمند متعهد و متدین است که بارها در آثار تولیدی خود به محوریت مسجد، خانواده و فرهنگ دین و ایثار و اخلاق و... اهمیت داده است. مهم است چه کسی فیلم میسازد.

سریال شش قسمتی "مرز" که برای شبهای احیا تدارک دیده شده بود را به جاست که دوباره و در فرصتی مناسب از سیما پخش کنند. کشش داستانی بالایی داشت و مخاطب را با هر سلیقه ای جذب میکرد. اساس آن نیز بر آموزه های دینی و اخلاقی بود و البته گاه به اقتضا از رشحات طنز هم بهره می برد. دو بار وقفه در نمایش این سریال کوتاه و جذاب به خاطر پخش مسابقات فوتبال باعث مهجوریت بیشتر آن گردید.

سریال "باب المراد" که محصول مشترک پنج کشور اسلامی بود را قبلا معرفی کردم آنهم با این تیتر: سریالی برای دیده نشدن! هنوز هم نمیدانم چرا پخش این مجموعه با محوریت شخصیت امام جواد علیه السلام بدون معرفی و تبلیغ و در ساعات پایانی شب و انگار از سر رفع تکلیف صورت می گرفت؟!

سریال "مرهم" موضوع جالبی را انتخاب کرده بود. ورود به زندگی خصوصی طلاب و نمایش فراز و نشیبهای زندگی مشترک طلبگی کار خوبی بود و این حرکت را باید به فال نیک گرفت. قطعا استمرار تولید چنین آثاری هم به رفع مظلومیتهای قشر طلبه کمک میکند هم به مرور باعث تکامل و رفع بعضی نواقص حیات حوزوی خواهد شد. التبه سریال تلاش داشت در نهایت دو پیام سیاسی را هم به مخاطب منتقل کند. یک اینکه در مبارزه با مفاسد اقتصادی به بچه های بالا اعتماد کنید و خودتان مستقیم وارد عمل نشوید. دو اینکه اداره اوقاف هم نهاد خوبی و امینی است. از حق نگذریم شهامت این فیلم در نشان دادن مفاسد بعضی از روحانی نماهای هرز و زیاده خواه قابل ستایش است.

سریال "قول مردونه" همچنان در حال پخش است و زود است درباره آن قضاوت کنیم ولی به نظر هنوز نتوانسته در بین مخاطبان تلویزیون جایی برای خود باز کند.صرف حضور بازیگران محبوبی چون محمدرضا هدایتی و سروش جمشیدی ضامن موفقیت یک کار نمایشی نیست. پرداختن به سوژه نفاق و خیانت و نفوذ البته کاری لازم و خوب است که مدتی ولو در قالب طنز مورد توجه نهادهای حمایتی فرهنگی و هنری قرار گرفته است.

سریال "پایتخت7" هم البته همچنان در حال پخش است و چون در بین مخاطبان سیما دارای جایگاه ویژه است طبعا این روزها در فضای رسانه بیشتر مورد توجه طرفداران یا منتقدانش قرار می گیرد. جنس سازندگان پایتخت بیش از آنکه از تبار فعالان و تولیدگران فرهنگی باشد از قماش معامله گران اقتصادی و کاسبان هنری است. برای این قشر صرف درآمد و پول بیشتر محوریت دارد. برای همین اگر هم گاهی به شعائر بومی و ملی و مذهبی توجه نشان میدهند قبلش فاکتور کرده و قرارداد تپلی را بسته اند. چنانکه در پایتخت پنج شاهد بودیم هم از نهاد خاص برای طرح شعار مرگ برآمریکا در مجلس ختنه سوران پول گرفتند هم از کشور ترکیه برای تبلیغ سفر به آنتالیا. در قسمت هفت هم برای سازندگان و به طور مشخص محسن تنابنده که پشت چهره و حضور دکوری سیروس مقدم قرار دارد از یک سو درآمد و کاسبی از نهادها اهمیت دارد از سوی دیگر به تناسب شخصیت دوگانه و مرموز خود تلاش دارد با طرح مسائل اخلاقی مثل اتاق خواب و دست انداختن نزدیک به شانه های همسر و مقصر جلوه دادن گشت ارشاد به عنوان عامل فرار نخبگان، دگم و نفهم نشان دادن جماعت ریش دار در بین گروههای غربزده و مدعی روشنفکری نیز خودنمایی کند.

سریال ذهن زیبا از شبکه اول پخش شد که چند قسمت را توانستم ببینم. بسیار موضوع خوبی داشت. ادای دین بود به دانشمندان میهن پرست و گمنام که امیدوارم یکبار دیگر به شکل کامل موفق به تماشایش شوم.

آفرین کارگردان

 

سرهنگ ثریا و آپاراتچی را تلویزیون در نوروز امسال نشان داد. سرهنگ ثریا روایتی تلخ از واقعیت پدیده سازمانی نفاق است که خانواده هایی را در کدورت و حرمان و فروپاشی غلتاند. البته مدتی است توجه به فعالیت منافقین و خیانتهای آنان مورد توجه هنرمندان ارزشی در سیما و سینما قرار گرفته که جای قدردانی دارد.

آپاراتچی را باید پدیده ای شگرف در سینمای دهه اخیر انقلاب دانست. فیلمی ساده و صمیمی برآمده از قلوبی مومن و انقلابی که تولید آن را باید ادای دین نسبت به تاریخ، شهدا، انقلاب و خود سینما به شمار آورد؛ هر چند آن گونه که باید مورد لطف قرار نگرفت. اگر آپاراتچی را ندیده اید حتما ببینید و لذت ببرید. میشود بدون هرزگی، بدون غلو، بدون خودباختگی فیلم ساخت، هم خنداند و و هم گریاند و ذهن مخاطب را در فکر فرو برد.

قوی ترین بانوی ایران

 

اینطور که در رسانه ها گفته اند یک خانم ایرانی اهل تبریز به نام بانو گیتی موسوی موفق شد با کشیدن یک فروند هواپیما نام خود را در کتاب رکوردهای گینس به ثبت برساند. از او به عنوان قوی ترین زن ایرانی شده است. این اقدام البته کار بزرگی است و این موفقیت را باید به این خواهر بزرگوار و پر تلاش تبریک گفت؛ اما قوی ترین بانوی ایرانی به یقین امثل مادران شهید افراسیابی و نجاریان و ... هستند که چهار پنج فرزند رشید خویش را در راه خدا تقدیم نموده و قد خم نکردند؛ مادر شهیدی که جوان رعنایش را با دستان خودش شست و داخل قبر گذاشت و از مردم خواست راه شهدا را ادامه دهند از خدا خواست از او راضی بوده و قربانی اش را بپذیرد، فرزندان دیگرش را هم تا مسلخ عشق بدرقه می کرد و بی هیچ چشمداشتی از جایگاه پرافتخاری داشت، زنهای محل را برای کمک و پشتیبانی از جبهه بسیج می نمود. نام این بانوان استوار و قهرمان در هیچ کتاب بین المللی ثبت نیست اما یاد و سیرت و راهشان روح حماسه و ایثار را تا ابد در دل تاریخ جاودانه ساخته است.

سریالی برای ندیدن؟

 

اصلاً اسم سریال باب المراد را شنیده اید؟ خبر دارید این سریال تاریخی با موضوع زندگی نورانی امام جواد علیه السلام با مشارکت چند کشور و بازیگران و کادر سازنده ای که اغلب ایرانی نیستند در ایران تولید شده و چند روزی است از شبکه چهار سیما پخش میشود؟ شبکه چهار همینطوری اش هم بیننده ندارد سریالی مذهبی و تاریخی با این حجم کار و هزینه را گذاشته اید ساعت دوازده شب آنهم بدون تبلیغ رسانه ای!

واقعا قصدتان بود سریال دیده نشود؟

در باره این مجموعه می خوانیم:

سریال «باب المراد» با موضوع زندگی امام جواد(ع) سریال شب های رمضان شبکه چهار است. این سریال توسط کارگردان عرب در ایران تولید شده، از جمعه، ۱۰ اسفند از شبکه چهار سیما به نمایش در می آید.

سریال باب المراد مراحل مختلف حیات امام جواد(ع) از تولد در مدینه، ‌همراهی پدر در مراحل مختلف، شهادت امام رضا (ع) تا شهادت این امام به دست معتصم عباسی را به تصویر می‌کشد.

این سریال که محصول مشترک پنج کشور سوریه، لبنان، عراق، کویت، بحرین و ایران است توسط شرکت کویتی (میدل‌آپ پروداکشن) در ایران تهیه شده و فهد میری آن را کارگردانی کرده است.

مجموعه تلویزیونی باب المراد توسط محمود عبدالکریم نوشته شده و در آن بازیگرانی از سوریه، بحرین، کویت، عراق و ایران حضور دارند.محمود رحمانی و احمد کاوری و وائل رمضان، جمال حمدان و علی آل ابراهیم به عنوان بازیگر در این سریال حضور دارند.

مجید میرفخرایی به عنوان طراح صحنه و دکور و محمد اصفهانی نیز تیتراژ ابتدایی این سریال را به زبان عربی خوانده است.

این مجموعه ویژه شب‌های، رمضان از ۹ اسفند در ساعت ۲۴ پخش و در ساعت های ۱۱ و ۱۶ تکرار می‌شود.

هنر شادی

 

سری سوم برنامه طنز بگو بخند به اتمام رسید. این برنامه با اجرای خوب عبدالله روا به مرور توانست در بین مخاطبان سیما جا باز کند. سه نکته مثبت در این برنامه وجود دارد. اینکه: میتوان شاد بود، میتوان گناه نکرد و بی هجو و تمسخر و وهن شاد بود و این که در لا به لای طنز و شوخی می توان پیامهایی سازنده و یا انتقادی را به گوش مردم و مسئولان رساند. به خصوص در این دور از رقابتهای طنز برنامه بگو بخند که شاهد حضور هنرمندان جوان و گمنام و توانمندی با خاستگاه مذهبی و انقلابی بودیم. پرهیز از سلبریتی گرایی صرف و نیز بازگشت به اصالتهای ملی و دینی به خصوص بعد از وقایع 1401 در بعضی رویکردهای صدا و سیما محرز بوده و البته نتایج مثبتی هم داشته است.

روح سلحشوری

 

از عزت الله ضرغامی خوشم نمی آید. بعضی از گفتارها و کردارهایش را دور از شأن یک انسان تحصیل کرده و متشخص و از روی عقده و بچگانه می دانم. با این حال دور از انصاف است حرف شجاعانه ای که در مراسم اختتامیه جشنواره سینمای فجر زد را نستایم. او که خود یکی از داوران جشنواره بود بعد از اعطای جایزه به مصطفی زمانی بعنوان بهترین بازیگر، پشت تریبون رفت و یاد مرحوم فرج الله سلحشور را که کاشف مصطفی زمانی بود و او را به دنیای هنر معرفی کرد، گرامی داشت. این حرف او البته به مذاق مدعیان آزادی و روشنفکری خوش نیامد و تشویق چندانی از سوی حضار به دنبال نداشت. ولی کاری ارزنده و از سر تعهد و مردانگی بود. هنر ارزشی و هنرمند ارزشی همواره در غربت و مظلومیت است.

دانیال و دعبل

 

اولین سفر راهیان نوری که رفتم زمانی بود که اصلا سفرهای راهیان نور شکل نگرفته بود، حدود سه دهه پیش. تابستان بود و هوای گرم و شرجی و طاقت فرسای جنوب یاد سختی های دوران جنگ را بیشتر زنده می کرد. آقا رضا دادپور مسئول کاروان بود. آقا رضا خودش مداح و از بچه های پرجنب و جوش و فرهنگ دوست زمان جنگ است که او را باید پایه گذار سفرهای راهیان نور لااقل در سطح شهرستان بابل دانست. از جمله نقاطی که در خوزستان رفتیم و بسیار هم به من خوش گذشت شهر دزفول بود. هم زیارت سبزه قبا هم شنا در رود شفاف و خنک دز که از وسط این شهر می گذرد. همان وقت تصمیم گرفتم اگر روزی قرار شد ساکن خوزستان شوم شهر دزفول را برای زندگی انتخاب کنم. سبزه قبا را دوست دارم، پسر بلافصل حضرت موسی بن جعفر علیه السلام است. اینبار خانوادگی رفتیم دقایقی را به دستبوس ایشان. بعد رفتیم کنار روز زیبای دز که البته مسئول فروش بلیت پارکینگ وقتی دید غریبه ایم کارت بانکی را با مبلغی بیشتر از قیمت واقعی ورودی، کشید. بعد رفتیم به شهر شوش، محضر جناب دانیال نبی که علی علیه السلام او را برادر خود خوانده و به زیارت بارگاهش سفارش نموده. حیف است که کاروان های راهیان نور فرصت بازدید از این قدمگاه نورانی شهدا که خلوتگاه بسیاری از معراجیان بود را از دست می دهند. از دانیال نبی خواستم فردا شب میهمان برادرش امیرالمومنین باشم و قول دادم سلامش را به محضر حضرت ابلاغ کنم. روبروی مرقد دانیال، موزه آثار باستانی شهر متمدن و کهن شوش قرار دارد در قلعه ای تاریخی که البته نای بالا رفتن از پله هایش را با توجه به خستگی سفر نداشتیم و گذاشتیم ان شاءالله برای فرصتی دیگر. دلم می خواست زودتر به زیارت قبر مطهر دعبل خزاعی برویم. این یکی را جدیدا کشف کرده ام! شاعر شیعی متولد کوفه که مورد تفقد امام رضا علیه السلام بود و پیراهن حضرت را جایزه گرفت. او به خاطر اشعاری که بر ضد بنی عباس و در تمجید ائمه اطهار می سرود مورد غضب این خاندان پلید قرار گرفت و با اینکه 98 سال سن داشت توسط عوامل بنی عباس در شوش به شهادت رسید. مزارش معماری قشنگی دارد در دو کیلومتری بارگاه دانیال نبی که رفتیم برای زیارتش. او عاشق اهل بیت بود از او هم که در زمره شهدای اهل هنر است خواستم ریش گرو بگذارد سفر کربلای ما جور شود به نیابت او و همه شهدا بروم. بارگاه او حقیقتا زیباست.

این از روز اول سفر ما بود که شکر خدا برکت داشت. شب را در هتلی گذراندیم که به نظرم منفی سه ستاره داشت! تمیز نبود و امکاناتش مسخره بود. موکتهایش از زمین کثیف تر بود. دستشویی اش در دید مستقیم دشمن قرار داشت! ولی خب با آن خستگی شدید ما می شد برای یک شب تحملش کرد. بندگان خدا البته خیلی احترام گذاشتند. با دلهره ای که برای روز دوم سفر داشتم نتوانستم زیاد بخوابم. سرمای اتاق و سر و صدای تشک های روی تخت هم البته مزید بر علت بود. نگران بودم آیا فردا میتوانیم از مرز چذابه سفر یک روزه ای به عتبات داشته باشیم یا نه؟

اخلاق، زیباترین هنر

 

دیشب دقایقی از اختتامیه جشنواره سینمایی فجر را تماشا کردم. حرفی را فرهاد آئیش زد که خیلی خوشم آمد و انصافاً آموزنده بود. وقتی جایزه اش را گرفت و رفت پشت تریبون، برخلاف اغلب هنرمندان که صرفاً تلاش خودشان را عامل موفقیت دانسته و حتی گله مند و طلبکار می شوند که چرا تا حالا از آنها تجلیل نشده و جایزه نگرفته اند، گفت من همیشه در همه نقش هایی که بازی کرده ام تمام توان خودم را گذاشتم. در این فیلم (موسی کلیم الله) هم مثل همیشه سنگ تمام گذاشته و با همه استعداد و توانایی ام بازی کردم. اگر این بار نقش من درخشید و شایسته دریافت جایزه شد علتش ویژگی خود نقش و شخصیت قصه و هنری بود که در نوشتار و ساختار فیلم وجود داشت.... بعد از حضار خواست به افتخار همه عوامل به خصوص ابراهیم حاتمی کیا دست بزنند.

تواضع این هنرمند پیشکسوت، زیبا بود.

اثر گذار و بدیع

 

آفرین

حسینیه معلی

آفرین

تماشای این برنامه خوب را از شبکه سوم سیما از دست ندهید.

دینامیت

 

بعضی فیلمها هستند که داخل کشور تولید میشوند و اساس اسلام و انقلاب و نظام را هدف قرار میدهند، مجوز نمیگیرند و البته کسی هم کاری به کارشان ندارد؛ مثل کیک محبوب من.

فیلمهایی هم تولید داخل هستند مجوز میگیرند و بعضی احکام شرع (مثلا حرمت ازدواج با نامادری و ناپدری و عروس) را زیر سوال میبرند مثل رخساره و شام آخر.

بعضی فیلمها از سر لج و بغض نسبت به بچه های حزب اللهی ساخته میشوند و بعضا در سطح شعار و بیانیه خوانی ظاهر میشوند مثل زندگی خصوصی، گشت 2و 3، مستانه و ازدواج صورتی.

دینامیت مثل هیچکدام از اینها نیست. جنس سید مسعود اطیابی هم با آب و گل سهیلی و فرح بخش و... تفاوت دارد.

دینامیت قصد دارد حرفهای خوبی بزند و در جامعه همگرایی بیشتری را ایجاد کند مثل خروس جنگی، کاتیوشا و...

هم این طرفی را میزند هم آن طرفی را. آلودگی به مال حرام را ریشه کم تأثیری کارهای فرهنگی نظام میداند. به طیف مقابل می توپد که چرا فکر میکنند هر چه مذهبی ها میگویند غلط است؟ تأکید دارد بعضی ها ابدا اصلاح پذیر نیستند. خانواده طیف هنجارشکن را هم سرشته در مال حرام به تصویر می کشاند. تیکه می اندازد که بچه های حزب اللهی طرفدار اختلاس نیستند حتی با مفاسد اقتصادی هم درگیر شدند اما چون سر و کارشان به گونی افتاد صرفا به برخورد با بی حجابی و بی عفتی بسنده کردند و... آخرش هم با توافق بر سر پخش موسیقی سنتی به جای موسیقی های آن ور آبی و جلف، کارش را به پایان می رساند.

خب، دست سید مسعود اطیابی درد نکند. با نگاه ارزشی هم در مجموع نمره قابل قبولی دارد کارنامه هنری او؛ اما قبلاً هم درباره سایر آثار طنز سینمای کشورمان نوشته ام. طنز، جلوه ای از حقیقت عرفان است. هنر یعنی زیبایی و هر آنچه نازیباست از ساحت هنر به دور است؛ هرچه که باشد یقینا هنر نیست. چرا اغلب فیلمسازهای کشورمان گمان میکنند برای تولید اثر طنز باید سراغ لودگی و استفاده از الفاظ رکیک و شوخی های جنسی بروند؟ طنز فاخر در کجای سینمای ایران جا دارد؟ چرا هنرمندهای ما اینقدر متأثر از رویکردهای حاکم بر فضای بی در و پیکر مجازی اند و به جای اثر گذاری به اثرپذیری و انفعال روی آورده اند؟ چه اشکال دارد حرفهای خوب را در قالب و ادبیات خوب بیان کنیم؟ اجاره نشین ها، آپارتمان شماره13، خواستگاری و... مگر نتوانستند هم دیده شوند، هم مردم را بخندانند و هم حرفی تازه و راهگشا را بیان کنند؟

شهر هرت

 

شهر هرت، به معنای اتمّ آن افکار مشوش و ذهن بیمار محمدحسین فرح بخش است. از او بدم می آید. دعوای زشتش با رامبد جوان به خاطر همکاری با صدا و سیما، زندگی خصوصی و مستانه و... نشان از نگاه بغض آلود و کینه او نسبت به جریان انقلاب دارد. بعضی حرفها شاید حرفهای درستی باشد اما درآمیختن آن با وهن و تهمت نشان از پلشتی و کینه ای دیرینه دارد. البته دیری نپایید جنبش می تو، افشاگری کتایون ریاحی درباره سعید پورصمیمی و سمیه میرشمسی درباره فرهاد اصلانی که نورچشمی و قهرمان دفاع از حقوق زن در منظر حسین فرح بخش بود  و البته سایر افشاگری ها او و همفکرانش را در سکوتی محض فرو برد. حالا که مشخص شد اگر خبری هست دور و بر خودشان یعنی همین جماعت شبه روشنفکر خودباخته و خودشیفته و لاقید، بیشتر است لال شدند.

کارهای کریم امینی را می پسندم. کاش تهیه کننده شهر هرت هر کسی غیر از فرح بخش بود که ذهن مخاطب را با سوابق کدر افکار بیمار او درگیر نسازد. شاید همین چند تا مأمور و آژیری هم که در فیلم بود برکت کارگردانی کریم امینی بود. اختلاس درد همه دلسوزان انقلاب است. همه هم میدانند گاه موسسات خیریه، پوششی برای درآمد زایی و پولشویی هستند. ورود به این مقوله با نگاه دلسوزانه و از سر اعتقاد قطعا ستودنی است. مطالبه گر اصلی مقابله با فساد، جریان حزب الله است.

راستی اصرار بر استفاده از از الفاظ رکیک و هنجار شکن چرا دارد در سینما مد می شود؟ هنر یعنی زیبایی و اگر قرار باشد بی اخلاقی ها و حرمت شکنی ها را زیبا بدانیم اسمش هنر نیست. چه بسیار هنرمندان فاخری که توانایی لازم را دارند برای چندرغاز فروش و شهرت بیشتر به فرهنگ و آداب تمدن کهن خود پشت پا نزنند.

وضعیت بی عاری

 

واقعا اواسط کتاب در ذهنم بود که بی رحمانه نظر بدهم. بگویم این کتاب مثل فیلم "شاه کش" می ماند. فیلم شاه کش را که ورانداز کنی انگار ساخته شده که فقط یک حرف را بزند. به دخترها و پسرهای نامحرم یاد بدهد که اگر با هم به سفر رفتند و هتلی به آنها جا نداد هر کدام یک اتاق مستقل کرایه کنند، بعد شب را بروند پیش هم بخوابند. "وضعیت بی عاری" هم انگار نوشته شده که فقط یک حرف بزند. دختر و پسرهایی که قصد ازدواج با هم را دارند اما دینشان متفاوت است هر دو دین را بپذیرند! یعنی تظاهر به دین داری کنند.

البته عرض کردم که این تلقی تا اواسط کتاب بود آنهم با رویکردی بی رحمانه و شاید دور از انصاف. "رام" مسلمان شد. رام حسین شد و در مسلخ عشق حقیقی به "رود" حقیقت و پاکی پیوست و جاودانه گردید. چقدر این کتاب شیرین و دلچسب بود. از آن دست کارهایی که آدم دلش می خواهد دوباره آن را بخواند. قلم حامد جلالی عالی است. تفکر و زاویه دیدش، اشرافش بر موضوع فوق العاده بود. حدس میزنم جوانی خوزستانی مقیم قم باشد. لهجه های خوزستانی و قمی را به شیوایی بیان می کرد. اطلاعاتش درباره دین مندانی (صابئی) نشان از زحمت و دغدغه ای می داد که در تحقیق به دوش کشیده. من رمان نویس نیستم و رمان کم می خوانم. دلم می خواهد چیزی را که می نویسم یا می خوانم قسم بخورم که راست و قابل استناد است که البته گاه اینطور نیست؛ اما کتاب "وضعیت بی عاری" را هر که به عالم ادبیات و قلم علاقمند است نخواند ضرر کرده است. این رویکرد گویا دارد برای دلسوزان انقلاب در عرصه هنر حاکم می شود که در قالب اثری عاشقانه یا طنز و... بخشی از حقایق انقلاب و تاریخ ایران عزیز را به ذهن مخاطب منتقل نمایند. این کتاب واقعا درباره وضعیت بی عاری است. آنها که در دل طوفان حوادث راه بی تفاوتی را بر می گزینند پشیمان خواهند شد. کار حامد جلالی عالی بود. داستانش هوشمندانه و جذاب نگاشته شد. رندی جناحی اواخر کتاب هم قابل اغماض است که تبعیت از جامعه مدرسین را در انتخابات تبلیغ کرد. در کل دست مریزاد به این قلم، دست مریزاد به این کتاب. درود بر انقلاب اسلامی که با ارزش نهادن به هنر فاخر، انقلابی نو در عرصه ادب و فرهنگ این مرز و بوم به ثبت رساند. حتی اگر روزی نظام اسلامی از بین برود آثار هنری به جا مانده از آن تا ابد مایه فخر و مباهات تاریخ خواهد بود.

فسیل و مصادره

 

فسیل هم به نظرم مثل مصادره از آن دست فیلمهای گیشه پسند اما با پشت پرده حاکمیتی است که البته کار لازمی است و ارزشش را دارد. حالا که سلطه فضای مجازی و ماهواره و رسانه دشمن امان تعقل و حق بینی و مطالعه را از جوانهای ما گرفته لااقل در قالب طنز و گاه لودگی حرفی از پیشینه وقایع تاریخ و حقیقت زنگار زده تهاجم فرهنگی به گوش ملت رسانده شود. مصادره کوشید یاداور شود رژیم شاه اهل شکنجه بود، انقلاب از تندروی ها مصون نبود اما نفوذ عناصر دشمن ضربات سنگین اقتصادی و... وارد کرد، فعالیتهای ضدانقلاب رصد میشود، آمریکا مظهر بی بند و باری و کثافت بازی تمدن پوشالی غرب است...

فسیل که رتبه پرفروش ترین فیلم طنز تاریخ سینمای ایران را به خود اختصاص داده نیز به سهم خود تلاش کرد به مخاطب بگوید رژیم شاه با مخالفان چه میکرد، فساد فراوان بود، انقلاب فرهنگها و باورها را تغییر داد، منافقین خائن و تررویست هستند و... 

فارغ از بعضی نقدها و بی ادبی ها که سکه رایج گیشه سینماست، میتوان از تولید آثاری مثل مصادره و فسیل قدردانی کرد.

درز مدرن فرهنگی!

 

راستش را بخواهید فیلم یا کتابی را که می بینم و می خوانم اول از همه دنبال نقطه ای مثبت از آن می گردم که به دیگران هم بگویم و برجسته اش کنم. حتی بعضی آثار که در جامعه به اثری منفی شهرت یافته اند را سعی می کنم لااقل در حدی اندک هم که شده تعبیر به خیر کنم. فیلم هتل را هر چقدر ورانداز کردم نکته درخوری نیافتم جز در یک مورد. آنجا که در فروشگاهی در کیش، یکی از لباسها موقع پرو پاره می شود؛ آن را یواشکی سرجایش بر می گردانند. زن و شوهری جوان از راه می رسند و زن دقیقا همان لباس را بر می دارد. پارگی آن را نگاه می کند و با ذوق و وجد به همسرش می گوید: چه درز مدرنی!

این تعبیر کوتاه، کنایه از تفکر لایه هایی از جامعه دارد که به هر پدیده ای از سر خودباختگی نگاه می کنند. جماعتی که هر چه از غرب می بینند و می شنوند را نشانه برجستگی و تمدن آنها دانسته و هر چه از خود دارند را مستوجب عقب افتادگی و خجلت تلقی می نمایند. بعضی عزیزان روستایی ما هم متاسفانه اینطور هستند. گمان می کنند هر چه در تهران یا شهرهای بالا! می گذرد نیک و مایه افتخار است.

نقدهایی که درباره هتل بود را در فضای مجازی جستجو کردم. حتی یکنفر از این فیلم به عنوان اثر هنری یا لااقل طنز، تمجید نکرد. همه حتی منتقدان غیر ارزشی هم معتقد بودند این فیلم، نمونه ای مبتذل و گیشه ای از آثار سینمای ایران است که با بر هم چسباندن شوخی های جلف اروتیک اینستاگرامی به تولید رسیده است.

خب حالا حساب کنید همین فیلم به عنوان دومین اثر پرفروش سینمای طنز ایران مورد استقبال مخاطبان قرار گرفته و بالطبع کارگردانهای دیگر هم که سودای فروش بیشتر داشته باشند به همین سبک و سیاق حرکت خواهند کرد.

درز مدرنی که در وصف لباسی جر خورده به کار رفت در واقع توصیف وضعیت نوین فرهنگی جامعه است که به میمنت حاکمیت بی حد و مرز و رهاشدگی بی حساب و کتاب فضای مجازی، ذائقه لایه هایی از عموم و حتی خواص هنری را به سمت پوچ گرایی و پذیرش لودگی و هنجارشکنی اجتماعی و لذت طلبی صرف سوق داده است. درز مدرن خودباختگی و غفلت گزینی که اگر اصلاح و ترمیم نشود به شکاف عمیق تمدنی تبدیل شده و به مرور داشته های هویتی و تاریخی و ارزشی ملتی با عقبه عظیم فرهنگی را به حاشیه خواهد راند. مدیریت سیاسی جهان مبتنی بر فرهنگ و رسانه است. فریب جماعتی که فرق اصل و بدل را ندانند برای اهل طمع، دشوار نخواهد بود.

مهیار عیار

 

مهیار عیار به پایان رسید. سریالی دوست داشتنی و جذاب و آموزنده و ملیح که بیننده را دنبال خود می کشاند و تا انتها پای گیرنده نگاه می داشت. اگر چه قالب داستان در گذشته سیر می کرد اما ادبیاتی امروزی داشت که با مخاطب ارتباط و الفت برقرار می نمود. سرتاسرش درس زندگی بود در چارچوبی بدیع و با پرهیز از شعارزدگی. بازی خوب رامین ناصرنصیر، کامران تفتی، متین ستوده و بهنام تشکر بر غنای کار افزود. به صدا و سیما بابت ساخت چنین سریالهای فاخری باید تبریک گفت. سریال سازی های تلویزیون در یکی دو سال اخیر بسیار افزایش پیدا کرده. اخبار و تحلیلها و مباحث سیاسی و اجتماعی هم در آن رونق گرفته. صدا و سیمای جبلی البته هنوز تا نقطه مطلوب فاصله دارد اما چند سر و گردن بالاتر از صدا و سیمای ضرغامی و علی عسگری و لاریجانی است. هر چند بعید میدانم زیاده خواهی جناحها و کانونهای قدرت مجال استمرار تفکر فرهنگی مستقل در رسانه ملی را بدهد اما این دوره قطعا  از طلایی ترین دوره های مدیریتی صدا و سیمای جمهوری اسلامی خواهد بود.

تمساح خونی

 

تمساح خونی یک فیلم آموزنده گیشه ای است در چارچوب فکری سلبریتی ها. جواد عزتی هنرمند بی حاشیه ای است با پس زمینه فکری مرتبط با فضاهای ارزشی. پیام فیلم این است که قماربازی، حرام خواری، تقلب، کثافت کاری، دروغ گویی و... آخر و عاقبت ندارد؛ اما به هر حال نمی توان از تأثیر فضای اندرونی جامعه سلبریتی در تولید آثار فرهنگی غافل شد. ادب و اخلاق در دایره تعاملات جماعت روشنفکرنما حلقه ای مفقوده است. جواد عزتی و هنرمندانی مثل او در چنین چارچوبی تنفس می کنند و هر چقدر هم که بخواهند حرفی خوب و پیامی سازنده داشته باشند در رودربایستی با طیف پرادعای بددهن و ظاهربین، چاره ای جز حفظ تعادل و تأثر برای بقا ندارند.

برادر حامد

 

حامد جرفی میتواند الگوی یک بسیجی باشد الگوی یک دانشجو، الگوی یک طلبه، الگوی یک معلم، الگوی یک مدیر.

ولی خدایی اش خیلی گمنام است. کسی که میشود درباره اش فیلم سینمایی و سریال هایی دیدنی ساخت. نمی دانم شاید به خاطر شهرتی که سیدحسین علم الهدی به دست آورد این شهید و حماسه سازان هویزه کمتر مورد توجه قرار گرفتند کما اینکه شهرت سید محمدعلی جهان آرا زودتر شکل گرفت و بعدها اسم شهیدان قنوتی و بهروز مرادی و عبدالرضا موسوی و بهنام محمدی سر زبانها افتاد.

اما به طور کل باید پذیرفت برای معرفی شهدا و حماسه های دفاع مقدس خیلی کم کاری و کم لطفی صورت گرفته است.

چند سال پیش در فضای مجازی با شخصیت عجیب و سازنده حامد جرفی، بخشدار بسیجی هویزه آشنا شدم. فوق لیسانس زبان خارجه داشت، نهج البلاغه پژوه بود، بعضی کارمندان خارجی و نیز استاد غربی خود یعنی دکتر جان کوپر را مسلمان ساخت و... درباره او مطلبی نوشتم که بارها در فضای مجازی منتشر شد و میتوانید در لینک زیر بخوانید:

https://ashkeatash.blog.ir/tag/%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF%20%D8%AD%D8%A7%D9%85%D8%AF%20%D8%AC%D8%B1%D9%81%DB%8C

از وقتی با شخصیت و خاطرات کم نظیر و تحول آفرین این شهید عزیز آشنا شدم در سفرهای راهیان نور در مقتل شهدای هویزه درباره او هم صحبت کرده ام. برای مخاطبان بسیار جالب بود و از شنیدنش لذت می بردند. متأسفانه درباره حماسه مدافعان هویزه شناخت بسیار اندکی حتی در بین راویان دفاع مقدس وجود دارد.

کتابی هم در خصوص خاطرات این شهید با عنوان "برادر حامد" توسط بچه های خوزستان و به قلم سرکار خانم اعظم محمدپور منتشر شده که واقعا خواندنی است. قلم ساده و روان و بی آلایش نویسنده بسیار تحسین برانگیز است. به ایشان تبریک میگویم. چقدر دلم میخواهد خانواده او به خصوص کریم و احمد را ببینم. چقدر دلم میخواهد سر مزار حامد و نیز مادر بزرگوارش رفته و روحی تازه کنم. این کتاب را از یکی از دوستان هدیه گرفتم. وقتی خواندم کتاب را بوسیدم و در آغوش فشردم. توصیه میکنم حتما بخوانید و لذت ببرید.

راستی کاش درباره جان کوپر از شخصیتهای مطرح زندگی حامد هم کار مستقلی تولید می شد.