روحانیت یعنی تجلی روح ایثارگری
روحانیت، تافته جدا بافته نیست. روحانیت برخاسته از متن جامعه و مردمی ترین نهادی است که هویت و کارکرد آن در ارتباط مستقیم با بدنه اجتماع معنا می شود. اسلام دین کامل و جامعی است که زندگی انسان از گهواره تا گور را مدیریت کرده و برای همه شئون فردی و اجتماعی، برنامه ای در خور دارد. حوزه علمیه، متولی اصلی پیاده سازی ابعاد دین و تبیین حقایق شریعت برای هدایت انسان ها و جوامع بشری است.
از این رو اصل حضور روحانیت در صحنه، یک اصل ماهوی در تعریف قشر روحانیت است. رسالت روحانیت چیزی جز ارتقای بینش و اصلاح رویکردهای جامعه در راستای منویات مکتب اسلام نیست و این امر تنها زمانی محقق می شود که حوزه های علمیه بتوانند روحانیانی را پرورش بدهند که در برقراری ارتباط با مردم و حضور در متن جامعه، کوچکترین تعللی نداشته باشند. نقش روحانی برای جامعه به مثابه نقش یک راهنماست که خطرات اجتناب ناپذیر بر سر راه مردم را به آنها گوشزد نموده و مسیر تعالی و کمال و سعادت را از میان بیراهه های فریبنده، معرفی می نماید. هر فعل و انفعالی در جامعه فقط در صورتی رنگ و بوی دینی به خود می گیرد که در بطن رویدادها، از حضور روحانیت و علمای آشنا به دین بهره مند باشد.
ناگفته پیداست که ایفای نقش رهبری جامعه، نیازمند روح ایثارگری است؛ زیرا بروز دشواری ها و ناملایمات فراوان در این مسیر نباید باعث کناره گیری و انزوای روحانیت بشود. بر این اساس به نظر می رسد نظام تربیتی حوزه های علمیه باید گزاره های ایثار و مجاهدت را در برنامه های آموزشی و پروشی خود به عنوان مؤلفه هایی حیاتی در تحقق اهداف اسلام به منظور اسلامی شدن محیط جامعه در فرآیند حضور روحانیت، مدّنظر قرار بدهد. آفت این نگرش، فرهنگ رفاه طلبی و عافیت جویی است که بی شک، روحانیت را به سمت انزوا از مردم و بی اعتنایی نسبت به انجام رسالت دینی خود سوق خواهد داد.
حوزه علیه باید به دنبال تربیت نیروهایی باشد که هم درک درستی از بعد اجتماعی و عملیاتی دین داشته و هم خود را برای مجاهدت سخت کوشانه در راه تحقق آرمان های دین، آماده ساخته باشند. در این صورت می توان امید داشت که نسل جدید حوزه علمیه، بی توجه به زرق و برق مناصب و جاذبه های دنیوی، اسلامی سازی متن، فضا و رویکرد جامعه را به رغم همه موانع و دشواری های طاقت فرسا، وظیفه دینی خود در تأسی از سیره رسول اکرم (ص) و ائمه اطهار علیهم السلام دانسته و لحظه ای غفلت و آسوده خواهی را در تضاد با رسالت تبلیغی خود بداند.