علما و اطلاع از اوضاع جامعه
اصل آگاهی از وقایع و اوضاع جامعه، یک تعارف و حاشیه ای غیر ضروری نیست. عالم اسلامی امروز در جایگاهی قرار دارد که نگاه جامعه به کلمات و رفتار او دوخته شده و کوچک ترین واکنش ها و موضع گیری های او به طور کامل در منظر عموم، رصد می شود.
مردم از علمای دین انتظار هدایت و رهبری معنوی و فکری جامعه را دارند. کسی که در چنین جایگاهی قرار می گیرد نمی تواند نسبت به مسئولیت خود بی تفاوت بوده و اصل آگاهی از امور را از نظر اهمیت، یک مسئله دست چندم تلقی نماید. کمترین اشتباه یک عالم دینی در اتخاذ موضعی مناسب و راهبردی، چه بسا باعث انحراف و یا تفرقه ای ناخواسته در جامعه شود که خسارات ناشی از آن را نتوان به راحتی مرتفع ساخت.
اهمیت این موضوع تا بدان جاست که صرف آگاهی از اوضاع و یا اکتفا به اخبار نقل شده از سوی اطرافیان نمی تواند نقطه مورد انتظار را ترسیم نمی کند. جایگاه تأثیرگذار علمای دین در جامعه اقتضا می کند که صحت اخبار از چند منبع مورد اعتماد بررسی شده تا در اتخاذ تصمیمات صحیح و راهگشا به نحو احسن عمل شود:
"نظام جمهوری اسلامی به طبیعت خود، نظامی وابسته ی به علمای دین است؛ و علمای دین، هم از این حیث که در پدید آوردن این نظام سهم اوفر را داشته اند و هم از این جهت که مردم درباره ی نظام به آن ها مراجعه می کنند و هم از این جهت که خود از جهات مختلف و در مشاغل مختلف، در نظام مسؤولند... باید از وضعیت و موجودیت نظام، آن چنان که هست، مطلع باشند؛ نقایص را بشناسند و پیشرفت ها را بدانند؛ آن جا که کمک لازم است، آن را تشخیص بدهند؛ آن جا که دشمن به آن توجه پیدا کرده و هدف گرفته است، آن را شناسایی کنند تا بتوانند نقش صحیح خود را در تداوم این نظام ایفا کنند. حوزه ی علمیه و علمای دین و جوامع دینی و روحانی نمی توانند از وضع نظام بی خبر باشند و بی خبر بمانند و این بی خبری را تحمل کنند."1
1- سخنرانی در جمع علما، مدرّسان و فضلای حوزه ی علمیه ی قم30/11/70
