این راه، ادامه دارد...
از یک آدم معمولی هم اگر می پرسیدید: جواب سوال شرعی را باید از کی گرفت؟ طلبه و روحانی و عالمی را نشانتان می داد. این امر، واضح و بدیهی بود.
از زمان امامین باقر و صادق علیهماالسلام حوزه های علمیه و محافل نشر فقه شیعه، گسترش یافته و کسی با این روال، بیگانه نبود.
این که نه یک فرد معمولی، بلکه نایب خاص امام عصر(عج) از حضرت درباره تکلیف شیعه برای حل مسائل خود در عصر غیبت کبرا می پرسد و پاسخی مکتوب دریافت می کند که: "و اما الحوادث الواقعة فارجعوا فیها الی رواة احادیثنا فإنهم حجتی علیکم و انا حجةالله" (در حوادثی که واقع می شود به راویان احادیث مراجعه کنید. همانا آنها حجت من بر شمایند در حالی که من حجت خداوند بر آنها هستم.) نمی تواند مربوط به ابهام و بلاتکلیفی در حل احکام فقهی معمول جامعه باشد.
همه می دانستند که برای حل مشکلات خود در زمینه احکام فقهی باید به علما رجوع کنند؛ کما این که در زمان حیات ائمه نیز این روال، معمول بود.
به نظر می رسد موضوع پرسش و پاسخ، احکام فردی اسلام نیست و فراتر از آن به مسائل و حوادث اجتماعی جهان اسلام اشاره دارد. البته ذکر این نکته هم لازم است که هیچ گاه از مسأله شرعی، با اصطلاح "حوادث واقعه" یاد نشده است.
حضرت ولی عصر(عج) با این توقیع مستند، تکلیف سیاسی مسلمانان در مواجه با حوادث و جریانات مختلف اجتماعی را روشن ساخته است: "در مواجهه با حوادث روزگار، به علمای دین رجوع کنید."
در ادامه حدیث هم متوجه می شویم که منظور، رجوع به هر عالمی نیست.
همان طور که امام، حجت خداست، علمایی می توانند حجت امام بر مردم باشند که مثل او، رنگ و بوی الهی داشته باشند. ویژگی های امام، البته منحصر به ابعاد علمی و معنوی و اخلاقی صرف نیست. ائمه علیهم السلام در همه امور علمی و معنوی و مادی و اجتماعی و سیاسی و ... حجت خدا به شمار می آیند. از این رو، هر عالمی که در همه این زمینه ها شبیه تر به ائمه باشد، مستحق اطاعت و فرمانبردای مسلمین در همان اموری است که از ائمه اطاعت می کرده اند.
به راستی آیا ولایت فقیه، چیزی جز این است؟ در مقوله ولایت فقیه هم می گوییم هر فقیهی که از نطر ابعاد علمی و اخلاقی و تدبیر و... به خلق و خو و مرام ائمه شبیه تر باشد، حق دارد جانشین آنان در امور مرتبط با اداره جامعه اسلامی باشد.
همان طور که پیامبر(ص) جامعه بعد از خود را حیران وبلاتکلیف نگذاشت و جانشینش را برای همگان مشخص نمود، ولی عصر(عج) نیز برای مدیریت جامعه دینی در عصر غیبت، جانشینان خویش را معرفی کرده است.
